مرابحه و تورق؛ ابزارهای تامین مالی مردمی برای بنگاه های کوچک اقتصادی

 امیرعباس زینت بخش

"راهکار ارائه شده در این مقاله کوتاه؛ هم برای صاحبان کاروکسب های کوچک و هم برای صاحبان سرمایه های کوچک که شرعی بودن قرارداد، حلال و غیر ربوی بودن سود پرداخت/دریافت شده برای آنها اهمیت دارد، کاربرد دارد.
علاوه بر آن، پروسه اخذ تسهیلات؛ کوتاه و منعطف تر بوده و نیز می تواند سود بیشتری را نسبت به برخی گزینه ها نصیب صاحب سرمایه کند."

به طور کلی؛ هر نوع معامله پول با پول با شرط کردن سود و یا منافع برای قرض دهنده؛ ربا می باشد حال چه در بازار پولی بین بانکی، چه میان بانک و مردم و چه در کوچه و بازار و میان کسبه باشد. ربا به معنی اعلان جنگ با خدا و نفوذ آن در زندگی مردم یک جامعه به عنوان یک روش کاسبی و جا زدن آن به عنوان یک نوع بیع مشروع؛ ابزاری شیطانی برای دامن زدن به نابرابری های مالی، جنگ ها و بحران ها، چپاول اموال، بیکاری، بی بند و باری و فساد است.

از منظر الهی؛ تنها یک نوع وام یا قرض پول مشروع است و آن هم قرض الحسنه بوده و هر نوع وام یا قرضی که منجر به منفعتی برای قرض دهنده پول باشد، ربا و حرام می باشد. البته توصیه شده که بهتر است قرض گیرنده، با پرداخت داوطلبانه و غیر مشروط مقداری سود؛ لطف قرض دهنده را جبران کند!

حال فرض کنید فردی صاحب یک کاروکسب کوچک بوده و برای توسعه این کاروکسب (خرید جنس و یا پرداخت دیون) به 50 میلیون تومان سرمایه نیاز دارد.

راه حل متداول
راه حل متداول و سنتی این است که فرد مذکور سراغ صاحب پول و سرمایه (وام دهنده) رفته و مبلغ 50 میلیون تومان قرض کرده و برای بازپرداخت اصل با سود (به عنوان مثال) 25% متعهد پرداخت یکساله 62.5 میلیون تومان گردد. پر واضح است که روش فوق؛ اگرچه بسیار رایج است، اما ربوی و از منظر الهی مردود می باشد!

"اصبغ بن نباته مى‏ گوید: از امیر المؤمنین شنیدم که بر بالاى منبر مى‏ گفت: اى صنف تاجر و کاسب! اوّل فقه بعد تجارت! اوّل فقه بعد تجارت! اوّل فقه بعد تجارت! که به خدا سوگند، «ربا» در این امّت پوشیده ‏تر از راه رفتن مورچه است بر روى سنگهاى صاف! الکافی ج5، ص150، ح1"

راه حل جایگزین
اگر متقاضی سرمایه آنرا برای خرید جنس و یا افزایش سرمایه در گردش لازم داشته باشد، سراغ صاحب سرمایه (سرمایه گذار نه وام دهنده) رفته و به او سفارش خرید اجناس مورد نظر خود را می دهد. سرمایه گذار پس از قبول و امضای یک قرارداد، اقدام به خرید نقدی (نه نسیه) این جناس به مبلغ 50 میلیون تومان کرده و با لحاظ کردن سود مورد انتظار خود؛ (به عنوان مثال) 25%، این اجناس را یکساله به مبلغ 62.5 میلیون تومان به او می فروشد.

کانال تلگرامی ما

https://telegram.me/joinchat/CpyMq0BT2QhELQqOq49UFg